PRZYMIOTNIKI ODRZECZOWNIKOWE
Przymiotniki odrzeczownikowe tworzymy za pomocą sufiksów
-owy, -ny, -ski / -cki
Przymiotniki odrzeczownikowe wskazują na relację przymiotnika z rzeczownikiem, od którego są utworzone (np. z czego coś jest zrobione)
Sufiks -owy
Informacje:
1. Duża grupa przymiotników z sufiksem -owy pochodzi od rzeczowników nazywających owoce, warzywa oraz inne produkty spożywcze, np.:
czekolada : czekoladowy, kakao : kakaowy
śmietanka : śmietankowy
banan : bananowy, jabłko : jabłkowy
pomidor : pomidorowy, ogórek : ogórkowy
2. Druga, równie liczna grupa, to przymiotniki wskazujące na to, z czego wykonany (zrobiony) jest jakiś obiekt, np.:
metal : metalowy (zrobiony z metalu)
papier: papierowy (zrobiony z papieru)
3. Przymiotniki utworzone od nazw dni tygodnia (z wyjątkiem soboty i niedzieli; zob. ćw. 3)
4. Przymiotniki utworzone od nazw miesięcy, np.
styczeń : styczniowy
Sufiks -ny
/warianty: -iczny/-yczny, -istyczny/-ystyczny, -alny, -iwny/-ywny, -arny, -onalny, -atyczny, -owny, -astyczny
Informacje:
1. Przymiotniki utworzone od nazw abstrakcyjnych
2. Sufiks -ny rzadko łączy się bezpośrednio z podstawą słowotwórczą, stąd warianty rozszerzone i alternacje
cykl : cykliczny, ironia : ironiczny, kosmos : kosmiczny, rytm : rytmiczny
mit : mityczny, chaos : chaotyczny, historia : historyczny, klimat : klimatyczny
egoizm : egoistyczny, feminizm : feministyczny, optymizm : optymistyczny
humor : humorystyczny
liceum : licealny, gimnazjum : gimnazjalny, muzeum : muzealny, centrum : centralny, region : regionalny
opcja : opcjonalny, okazja : okazjonalny
3. Przykłady alternacji:
k : cz fizyka : fizyczny, bok : boczny, ręka : ręczny, rok : roczny, muzyka : muzyczny, mrok : mroczny
g : ż śnieg : śnieżny, noga : nożny, odwaga : odważny, róg : rożny
ch : sz brzuch : brzuszny, ucho : uszny, strach : straszny
ł : l finał : finalny, cło : celny, skała : skalny, upał : upalny, szkoła : szkolny
c : cz ulica : uliczny, okolica : okoliczny
Sufiks -ski / -cki
Informacje
1. Przymiotniki utworzone od nazw kontynentów, krajów, miejscowości, narodów, plemion
1a) Przmiotniki utworzone od nazw kontynentów, np.:
Europa : europejski
Afryka : afrykański
Azja : azjatycki
Australia : australijski
1b) Przymiotniki utworzone od nazw krajów, np.:
Polska : polski
Ukraina : ukraiński
Francja : francuski
Hiszpania : hiszpański
Niemcy : niemiecki
Grecja : grecki
*Szwecja : szwedzki
1c) Przymiotniki utworzone od nazw miejscowości, np.:
Warszawa : warszawski
Kraków : krakowski
Wrocław : wrocławski
Londyn : londyński
Paryż : paryski
*Łódź : łódzki
ĆWICZENIA
1. Uzupełnij luki przymiotnikiem utworzonym od podanego rzeczownika (rodzaj męski).
Przykład: gruszka - gruszkowy
2. Uzupełnij luki poprawną formą wyrazu utworzonego od rzeczownika podanego w nawiasie.
3. Uzupełnij zdania poprawnymi formami wyrazów utworzonych od rzeczowników podanych w nawiasach.
Przykład: tekturowe pudełko (tektura)
4. Przeanalizuj informacje, a następnie wykonaj ćwiczenie podane poniżej.
5. Uzupełnij luki poprawną formą przymiotnika utworzonego od nazwy dnia tygodnia podanej w nawiasie.
6. Uzupełnij luki poprawną formą przymiotnika utworzonego od nazwy kraju podanej w nawiasie.
7. Uzupełnij tekst poprawnymi formami przymiotników utworzonych od rzeczowników podanych w nawiasach.
8. Dopisz ciąg dalszy opowiadania. Postaraj się wykorzystać jak najwięcej przymiotników odrzeczownikowych.
*PRZYMIOTNIKI TRUDNE
9. Wybierz właściwy przymiotnik.
10. Sprawdź definicję przymiotników z ćw. 9 w Wielkim Słowniku Języka Polskiego (lub w Słowniku Języka Polskiego PWN) i napisz jedno zdanie z każdym z nich.
11. Dopasuj definicje do podanych przymiotników.
Gramatyka. Przymiotniki odrzeczownikowe
Czytanie
Poziom A1
Poziom A2
Poziom A1
kontakt@ilovepolish.pl